МонголУлсыниргэднүүрсолборлогчтөрийнөмчитЭрдэнэсТаванТолгойкомпанийнтодорхойхувийголонжилэзэмшсэнийэцэст2020ондногдолашигхүртсэн。Энэньиргэдолборлохсалбарынтөрийнөмчиткомпани(ТӨК)——уудаасшуудашигхүртэхболомжтойгилтгэнэ。ХарамсалтайньолонТӨКалдагдалхүлээж,авлигаалбантушаалындуулиандхолбогдож,өртөлбөрийгсэрэмжлэхүйцтүвшинд(40ихнаядтөгрөгбуюуулсындотоодыннийтбүтээгдэхүүнтэйтэнцэхүйцхэмжээнд)хүртэлхурдтайхуримтлуулжирснийгбодволдээрхүйлявдалньтогтсонжишигбусонцгойтохиолдолгэлтэй。ТӨК——ийнзасаглалболтөрийнбодлогынтулгамдсанасуудлыннэгбайсаарирсэнбөгөөдүүнийгзохицуулахТөрийнболонороннутгийнөмчийнтухайхуулийгөөрчлөхасуудлыгУлсынИхХурал(УИХ)хэлэлцэхээртөлөвлөөдбайна。
ШинэтгэлхийхажилддэмжлэгүзүүлэхзорилгоорМонголУлсдахьуулуурхай,түүнтэйхолбоотойтомоохонтөслүүдийгэзэмшдэгтөрийнөмчитЭрдэнэсМонголкомпанийнхараат б б с с с үнэлгээгБайгалийнбаялгийнзасаглалынхүрээлэн(ББЗХ)——ээсбэлтгэн,2019онызургаадугаарсарднийтэлсэн。Бидүнэлгээнийдүндүндэслэнтускомпанийгилтодбайдлаанэмэгдүүлэх,үүндМонголУлсынШилэн дансны тухай хуулийгдагажмөрдөхбайдлыгсайжруулахзөвлөмжийгөгсөн。2014年ондбатлагдсанугхуулиартөрийнөмчийнбайгууллагууд,түүнийдотортөрийнөмчитажахуйннэгжүүдийнмэдээллийнилтодбайдлыгхангахшаардлагыгтодорхойлсонбөгөөдмэдээллийгнэгдсэнсангаарболонкомпаниудынтустусынвэбсайтаардамжууланилболгохоорзохицуулсанбайдаг。
ТӨК——ийнянзбүрийнтөрөл,хэлбэрээсхамааранилболгохмэдээллийншаардлагаөөрөөрбайгаа。ТӨК——үүднаанадажтухайнжилийнтайлан,худалданавахажиллагаанытөлөвлөөгөөтайлагнахёстой。Бүхэлдээтөрийнмэдэлдбайдагкомпаниудынхувьджилийнтөсөв,худалданавахажиллагаатайхолбоотойтендер,аудитынтайлан,өрзээлболонажиллагсдыноронтоозэрэгбусадмэдээллийгзаавалилболгохёстой。Мөнхарьцангуйбагабосгоболохтавансаятөгрөгөөсдээшүнийндүнбүхий(ойролцоогоор1750ам。доллар)гүйлгээнийдэлгэрэнгүймэдээллийгтайлагнахньюуюунаасчухалшаардлагаюм。
Дээрххуулийнхэрэгжил2020тонхүртэлтаарууханбайсан。Сөрөгхүчинболониргэнийнийгмийнзүгээсхуулийнхэрэгжилтийгсайжруулахталдээртавьжбайсаншаардлагыгшинээрбайгуулагдсанзасгийнгазарсонсон,хүлээнавсанньуулуурхайнтомоохонтөслүүдэдТӨК——уудыноролцоонэмэгдэжбайгаатайхолбоотойбайжмагадгүй。Олонкомпанимэдээллийнпорталсайтадмянгамянганөгөгдөл,мэдээллийгоруулжэхэлсэн。ББЗХ——ийнхувьдтөрийнөмчитуулуурхайнкомпаниудугхуулийгдагажмөрдөжбайгаабайдалдтавиххяналтыгдэмжихзорилгоорТогтвортойхөгжил,нийгмийнхариуцлагынзөвлөл(ТНЗ)——тэйхамтранажилласан。ТНЗ——ийнгүйцэтгэсэнажлынхүрээндхэдийгээрбэрхшээлбайгаачТӨК——ийнилтайлагнахявдалихээхэннэмэгдсэнболохыгбататгасанболно。
Илтайлагнасанмэдээлэлньолонзүйлийгтодхаруулжбайгаа。ТөрийнөмчийнтомоохонуулуурхайнкомпаниудболохЭрдэнэсМонгол,зэсийнЭрдэнэтүйлдвэр,жон,шалтолборлогчМонросцветмет,улсдаахамгийнтомнүүрсолборлогчЭрдэнэсТаванТолгойзэрэгкомпаниудсанхүүгийнболонүйлажиллагаанымэдээллээолоннийтэдхүргэсэнбөгөөдолонмэдээлэланхудааилболов。МонголУлсыниргэдуулуурхайнманлайлагчкомпаниудынсанхүүгийнгүйцэтгэлтэйурьдөмнөньбайгаагүйтүвшиндтанилцахнөхцөлбүрдсэн;тухайнкомпаниудаасхэнхудалданавалтхийдэг,хамгийнтомханганнийлүүлэгчидньхэнболох,мөнТӨК——уудынтөрөл,цархэмжээзэргийнталаармэдэхболсон。
ШилэнданснытухайхуулиардамжууланТӨК——ийнилтайлагнахявдалдиргэдийнанхаарал,сонирхолэрчнэмжбайв。НэгТӨКменежерийнхээхүүхдүүдийнсургалтынтөлбөрийгтөлсөнньмэдэгдсэнийдүндтухайнменежер(одоогийнУулуурхай,хүндүйлдвэрийнсайд)төлбөрийгкомпанидбуцаасанбайдаг。ӨөрнэгТӨКолоннийтийндургүйцлийнулмаастансагзэрэглэлийн雷克萨斯маркийнжипмашиныгхудалдажавахтөлөвлөгөөгөөцуцлахаамэдэгдсэн。Эдгээртохиолдлуудньилтодбайдлынүнэцэнэ,мэдээлэлтэйиргэнбайхыначхолбогдлыгхаруулжбайна。Харинолонмянганөгөгдөлмэдээлэлнээлттэйболсноорягхэрэгтэймэдээллээолжавахньолонзүйлээсшалтгаалжхүндрэлтэйбайхбөгөөдолоннийтэдхүрсэнцөөнхэдэндуулиантмэдээньмөстуулынхарагдахоройтөдийхөнбайхмагадлалтай。
ББЗХ——ийнсаяхан ни и т лс н та а анолборлохсалбарынханганнийлүүлэгчдийнзарцуулалтньдэлхийнхэмжээнджилдхэдэнзуунтэрбумдоллароорүнэлэгдэхсанхүүгийнтомоохонурсгалыгбүрдүүлдгийгонцлонтэмдэглэсэн。Үнийндүнньихтулолборлохсалбарынашиг,татварногдохорлогынхэмжээндихээхэннөлөөтэйгөөсгаднасалбартбүтээгдэхүүнүйлчилгээгдотоодоосхангахявдлыгшатахиулахадчухалачхолбогдолтой。Мөнашигэрэлхийлсэнавилгажсанэтгээдүүдийнхувьдчболомжюм。
Энэхүүболомжийгалдахгүйбайх,мөнавлигынэрсдэлийгбууруулахынтулдилтодбайдлынталбартололтболохшилэндансыгиргэдболонтөрзасагбүрэндүүрэнашиглахёстой。ТНЗ- гүйцэтгэсэн мониторингажлынхүрээнд,өгөгдлийгдүншинжилгээхийхэдамархялбарболгохньтөрийнзүгээсхийххамгийнэхнийалхамбайхучиртайгдурдсанбайна。Шилэндансныпорталсайтадбайршуулахмэдээллийгкомпьютеруншижболохуйцформатыгашигланцуглуулж,нээлттэйболгосноорөгөгдөлмэдээлэлоруулахадгарахалдаагбагасгаж,хэрэглэгчдэдкомпаниудынхарьцуулалт,цагхугацааныхандлагаддүншинжилгээхялбарханхийхболомжийголгоно。Иргэнийнийгэм,төрийнбайгууллагуудТӨК——уудынгүйцэтгэлийгсайжруулах,засаглалыгбэхжүүлэ,ххариуцлагыгнэмэгдүүлэхүүднээсэнэхүүөргөнцархүрээтэйшинэөгөгдөлмэдээллийггүнзгийрүүлэнсудлахшаардлагатай。Ингэхийнтулдиргэдболоналбантушаалтнуудөгөгдөлдүншинжилгээхийхурчадвараадээшлүүлэхшаардлагатай;порталсайтынөгөгдөлмэдээллийндүрсжүүлэлтийгсайжруулах,ТӨК——ийнзасаглалынасуудлаартусгайланажилдагиргэнийнийгэм,хэвлэлмэдээллийнбайгууллагуудадзориулжөгөгдөлмэдээллийндүншинжилгээхийхсургалтзохионбайгуулахзэрэгаргазамааругажлыгхийжболно。
Нээлттэймэдээллийгсайтарсудалж,гүнзгийрүүлэндүншинжилгээхийхньТӨК——ийнталаархэрэгжүүлэхбодлогыгшинэчлэхийгзорьжбуйөнөөгийнУИХ——ыгмэдээллээрхангахадтустайбайхболно。ӨгөгдөлмэдээлэлньТӨК——ийнсанхүүжилт,өртөлбөр,худалданавалт,борлуулалтынтогтолцоозэрэгбодлогынасуудлаарөрнөжбуйхэлэлцүүлгийгбаяжуулж,ТӨК——уудынМонголУлсыниргэдэдөгөхашигтусыгнэмэгдүүлэхэдчиглэсэншинэтгэлийгдэмжихюм。БусадулсорнуудадТӨК——ийнзасаглалыгсайжруулахыгдэмжигчид,мөнОлборлохүйлдвэрлэлийнилтодбайдлынсанаачилгазэрэгүйлявцадоролцогчидМонголынэнэхүүшинэчлэлийганхаарансудлаххэрэгтэйболовуу。
НамхайжанцангийнДорждарьньБайгалийнбаялгийнзасаглалынхүрээлэнгийнМонголдахьменежерюм。
ЗургийгДр。БерндтГросс,КриэтивКоммонслицезийндорВикимедиагаасавчашиглав。